SKĐS - Dị ứng là một trong những bệnh mãn tính phổ biến. Nếu đã từng đối mặt với những triệu chứng khó chịu đó, rất có thể bạn phải dùng thuốc kháng histamine. Nhưng liệu bạn đã biết cách dùng thuốc an toàn?

 

1. Thuốc kháng histamine là gì?

Thuốc kháng histamine là một nhóm thuốc hoạt động bằng cách ngăn chặn tác động của histamine, một chất hóa học được tạo ra bởi hệ thống miễn dịch để phản ứng với các chất gây dị ứng phổ biến như nấm mốc, bụi, phấn hoa, lông thú cưng, côn trùng/đốt, cao su hoặc một số thực phẩm nhất định.

Việc giải phóng quá nhiều histamine có thể gây ra các triệu chứng khó chịu như ho, hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi, ngứa mắt, cổ họng hoặc da. Các phản ứng dị ứng nghiêm trọng có thể dẫn đến sưng tấy và khó thở.

2. Phân loại thuốc kháng histamine

Thuốc kháng histamine được phân thành 2 nhóm:

• Thuốc kháng histamine thế hệ đầu tiên có hiệu quả trong việc ngăn chặn tác động của histamine, nhưng chúng dễ dàng vượt qua hàng rào máu não. Chúng thường liên quan đến một số tác dụng phụ như buồn ngủ, an thần và mệt mỏi.
• Thuốc kháng histamine thế hệ thứ hai là loại thuốc kháng histamine mới hơn, không vượt qua hàng rào máu não dễ dàng như thuốc kháng histamine thế hệ đầu tiên. Do đó, chúng có nguy cơ buồn ngủ thấp hơn. Do ít gây an thần hơn và không tương tác với nhiều loại thuốc như các thuốc thế hệ đầu tiên, nghiên cứu cho biết thuốc kháng histamine thế hệ thứ hai an toàn hơn.
• Chỉ uống theo liều lượng khuyến cáo trên nhãn thuốc. Đừng cho rằng nhiều thuốc hơn sẽ có tác dụng tốt hơn hoặc nhanh hơn. Dùng nhiều hơn liều lượng khuyến cáo có thể gây nguy hiểm.
• Nếu đang phải dùng thuốc theo toa, cần trao đổi với bác sĩ khi dùng thuốc kháng histamine.
• Không sử dụng nhiều hơn 1 thuốc kháng histamine cùng một lúc trừ khi có chỉ định của bác sĩ. Chúng có thể có các thành phần hoạt tính tương tự làm tăng nguy cơ quá liều thuốc.

Dị ứng theo mùa thường giới hạn vào mùa xuân, mùa hè và đầu mùa thu, nhưng dị ứng lâu năm có thể xảy ra quanh năm. Nếu không thể loại bỏ việc tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng, người bệnh có thể kiểm soát các triệu chứng hàng ngày bằng thuốc kháng histamine.

3. Thuốc kháng histamine có an toàn?

Dùng với liều lượng khuyến cáo, thuốc kháng histamine có thể được dùng an toàn, nhưng bệnh nhân nên đảm bảo rằng thuốc không tương tác với các loại thuốc khác mình đang sử dụng. Nói cách khác, cần đảm bảo chọn đúng loại thuốc kháng histamine để sử dụng.

Với thuốc kháng histamine thế hệ đầu tiên, có một số lưu ý rằng hiệu quả của thuốc sẽ giảm dần nếu sử dụng hàng ngày trong vài ngày. Do thuốc gây buồn ngủ, nên tuyệt đối không được uống thuốc chung với rượu.

Nguy cơ tương tác cũng tăng lên với các sản phẩm kết hợp. Một số loại thuốc chữa dị ứng có chứa chất kháng histamine và thuốc làm thông mũi. Thành phần làm thông mũi có thể gây ra huyết áp cao và nhịp tim cao.

Thực hiện theo các bước sau để đảm bảo việc dùng thuốc an toàn:

4. Các tác dụng phụ của thuốc kháng histamine

Thuốc kháng histamine có nhiều tác dụng phụ tùy thuộc vào loại thuốc cụ thể được sử dụng. Thuốc kháng histamine nói chung sẽ gây ra các tác dụng phụ đáng chú ý về mặt lâm sàng phụ thuộc vào liều lượng. Những tác dụng phụ này thường thấy hơn ở các thuốc kháng histamine thế hệ đầu tiên. Thuốc kháng histamine thế hệ thứ hai không dễ dàng vượt qua hàng rào máu não, và do đó tác dụng phụ của chúng hạn chế hơn nhiều.

Thuốc kháng histamine có đặc tính kháng cholinergic, gây ra tác dụng phụ; điều này chủ yếu chỉ xảy ra trong loại thuốc kháng histamine thế hệ đầu tiên. Nhìn chung, chúng có tác dụng an thần nhưng có thể gây mất ngủ ở một số người dùng.

Do đặc tính kháng cholinergic, khô miệng là một tác dụng phụ tương đối phổ biến. Một số người dùng bị chóng mặt và ù tai. Ở liều tăng dần, hưng phấn và giảm khả năng phối hợp cũng có thể xảy ra, và mê sảng là một tác dụng phụ có thể xảy ra ở phạm vi liều cao hơn nữa.

Thuốc kháng histamine cũng có thể gây độc cho tim ở một số người dùng vì chúng có tác dụng kéo dài khoảng QTc.

5. Những tương tác thuốc cần chú ý

Thuốc kháng histamine có thể tương tác với các loại thuốc khác gây buồn ngủ như một tác dụng phụ, như thuốc chống trầm cảm, thuốc giãn cơ, thuốc giảm đau opioid và thuốc động kinh.

Thuốc kháng histamine đường uống cũng có thể tương tác với thuốc chống trầm cảm ba vòng và một số loại thuốc chống buồn nôn và chống loạn thần.

6. Chống chỉ định của thuốc kháng histamine

Do tác dụng độc tim tiềm ẩn của thuốc kháng histamine, chúng tương đối chống chỉ định ở bất kỳ bệnh nhân nào có khoảng QTc kéo dài (Hội chứng QT kéo dài là một trong những bệnh lý về tim khi hệ thống điện tim trở nên bất thường). Bệnh nhân sử dụng các thuốc kéo dài khoảng QTc cần được theo dõi cẩn thận do nguy cơ loạn nhịp tim có thể gây tử vong.

Việc sử dụng ở phụ nữ có thai là một chống chỉ định tương đối. Ngoài ra, phụ nữ đang cho con bú cũng nên tránh dùng thuốc kháng histamine.

Bệnh nhân bị suy giảm chức năng gan hoặc thận nên thận trọng khi sử dụng thuốc kháng histamine.

Tăng huyết áp, bệnh tim mạch, bí tiểu, tăng nhãn áp là những chống chỉ định với việc sử dụng thuốc kháng histamine.

7. Những lưu ý khi sử dụng thuốc cho trẻ em

Để đảm bảo việc sử dụng thuốc kháng histamine an toàn cho trẻ em, kể cả các sản phẩm không kê đơn, trước tiên cần tham khảo ý kiến với bác sĩ nhi khoa về cách dùng thuốc phù hợp, bao gồm thời điểm dùng thuốc, liều lượng thích hợp cho tuổi và cân nặng của trẻ.

Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc để biết các khuyến nghị về độ tuổi cụ thể, vì ngay cả thuốc dành cho trẻ em cũng có thể không dành cho trẻ ở mọi lứa tuổi. Ngoài ra, nếu trẻ đang dùng nhiều loại thuốc, hãy kiểm tra nhãn để đảm bảo các thành phần hoạt tính không giống nhau.

Một số loại thuốc kháng histamine có các phiên bản dành cho trẻ em như siro, dạng nhai cũng như dạng viên nén. Do buồn ngủ có thể là một vấn đề với thuốc kháng histamine, bác sĩ có thể khuyên nên dùng thuốc kháng histamine vào buổi tối.

Cuối cùng, luôn hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi bắt đầu sử dụng bất kỳ một loại thuốc mới nào. Đảm bảo việc đọc và hiểu bao bì và thông tin sản phẩm và dùng thuốc đúng theo quy định. Nếu các triệu chứng vẫn tồn tại hoặc trầm trọng hơn hoặc nếu các triệu chứng mới phát triển, cần thông báo ngay cho bác sĩ.

DS. Dương Khánh Linh

• < Trang trước
• Trang sau >